Je bent net afgestudeerd. Zit in je eerste baan; of misschien je tweede. Je hebt een hoop kennis op zak vanuit je studie, maar als je eenmaal begint met werken, valt het toch tegen. Het knaagt in je hoofd: Wat als je een fout maakt? Vinden collega’s je niet vervelend als je zoveel vragen stelt? En de raad neemt jouw advies niet over: heb je iets verkeerds gedaan?
Volgens Maryam van Boxtel (38) gaan dit soort gedachtes door heel wat hoofden van jonge ambtenaren. Maryam werkt bij Gemeente Oosterhout, onder andere als coach voor young professionals. “In mijn werk coach ik collega’s tot een jaar of 30; jonge collega’s die nog een heel werkleven voor zich hebben en nog heel veel mogen ontdekken.”
“Bij Gemeente Oosterhout zijn in de afgelopen paar jaar veel jonge ambtenaren aangenomen. Voor hen is het niet altijd even gemakkelijk in een baan en we merkten dat we iets extra’s wilden doen voor hen. Naast mijn werk bij de gemeente werkte ik als coach en die vaardigheden zet ik nu in om mijn jonge collega’s te helpen in hun ontwikkeling.”
Problemen van generatie Y
Generatie Y is geboren tussen 1986 en 2000. Niet alleen in Oosterhout, maar in heel het land, loopt de generatie die nu start met werken tegen dezelfde problemen aan. “Ik zie eigenlijk 3 terugkerende thema’s bij veel jonge collega’s”, vertelt Maryam:
- Leren werken
- Werken in een politieke omgeving
- Perfectionisme
Leren werken
Tijdens je studie heb je waarschijnlijk ontzettend hard gas gegeven. Je zat overdag in de collegezaal, sloeg ’s avonds je studieboeken open en hield er ook nog eens een druk sociaal leven op na. Maryam vertelt: “Wat ik veel zie is dat jongeren tijdens hun studie in de 5e versnelling stonden. Ze hebben net stage gelopen, hun studie afgerond en gaan werken.”
“Als je begint aan een nieuwe baan, zie je dat je opeens ’s avonds tijd over hebt. Die studieboeken hoef je immers niet meer te openen. Veel jonge mensen willen deze tijd opvullen, bijvoorbeeld met een extra studie, of tweede baantje. Maar opeens fulltime werken kost veel energie. Je moet de organisatie leren kennen, het vak beter onder de knie krijgen en bent ook constant met jezelf in conclaaf of je dingen wel goed doet. Je moet dus eigenlijk leren werken. Even wat rustiger aan doen is dus helemaal niet zo gek.” “Ik zie ook dat veel mensen die net starten met werken in een periode van hun leven zitten, waarin er veel verandert. Je gaat wellicht op jezelf wonen, krijgt een partner, een enkeling misschien al een kindje. Het is een grote omslag als je het vergelijkt met je studententijd. En dat kost energie. Je mag echt wel even terugschakelen. Ga sporten of zoek een hobby! Je hebt nog een heel leven voor je en je kunt niet altijd maar in die 5e versnelling blijven staan.”
Werken in een politieke omgeving
Leren werken is één ding. Maar kom je dan ook nog eens terecht in een politieke organisatie, dan is dat nog een stukje lastiger. “Veel jongeren kiezen bewust voor de overheid als werkgever, omdat ze iets willen betekenen voor de burgers of de maatschappij als groter geheel. Ze willen de wereld mooier maken.”
“Met alle kennis vanuit school bedenken ze heel toffe ideeën. Maar in een politieke organisatie gaan dingen vaak log en traag. En kom jij met een plan om rechtsaf te gaan, dan wil de raad soms linksaf. Daar lopen veel jongeren tegenaan. Door te leren hoe je mensen beter meekrijgt in je plannen, maar ook leert welk nut het vertragen heeft, wordt ook dit een stuk gemakkelijker.”
Perfectionisme
Als je eenmaal gewend raakt met werken, binnen die politieke organisatie, dan is er nog één issue wat bij veel jongeren langer blijft hangen en dat is perfectionisme. “De lat ligt hoog bij veel jonge ambtenaren”, vertelt Maryam. “Ze willen hun werk graag heel goed doen. Maar als je net begint, weet je dingen gewoon nog niet. Veel jongeren zijn bang om fouten te maken en daarmee als persoon te falen. Dat kom ik bij zoveel mensen tegen.”
“In de groepen die ik coach vraag ik dan vaak: wat is het ergste dat kan gebeuren? Als antwoord komt dan ‘Dat mijn collega mijn werk niet goed vindt’. Opnieuw vraag ik dan: wat is dán het ergste dat kan gebeuren? ‘Dat ik het overnieuw moet doen’ antwoorden ze dan. Maar is dat nu echt zo erg? Soms zijn we banger voor iets, dan dat het daadwerkelijk uitpakt”, zegt Maryam.
“Perfectionisme is natuurlijk helemaal geen slechte eigenschap. Niemand wil een chirurg die niet perfectionistisch is. Maar als je erin doorslaat, krijg je er zelf last van. Vaak is perfectionisme een masker om onzekerheid niet te hoeven uiten. Als je heel hard werkt, ziet niemand dat je onzeker bent. Leer je jezelf dat die onzekerheid er mag zijn, dat het niet erg is als je fouten maakt of dingen niet in een keer weet, dan heb je ook minder perfectionisme nodig. Werk wordt dan een stuk relaxter.”
Waar komen deze 3 thema’s vandaan?
“Het komt door een combinatie van verschillende factoren, waardoor generaties Y en Z vaak te maken krijgen met deze 3 thema’s. We kennen veel welvaart en hebben geleerd dat het leven maakbaar is. We hebben ontzettend veel keuzes en kunnen daardoor ook de weg van de minste weerstand kiezen. Hartstikke fijn natuurlijk, maar dat maakt ook dat we weinig hebben meegemaakt om weerbaar te worden. Als je weerbaar bent en een spreekwoordelijke storm hebt meegemaakt, weet je dat je overeind blijft staan in een volgende storm. Als je nooit een storm hebt meegemaakt, wordt het eng om deze te trotseren.”
“Al die keuzemogelijkheden geven ook een grote druk. Als je steeds hoort: “Je kan worden wat je wil”, maar het lukt je toch niet, dan heb je wellicht het gevoel dat je faalt als mens. Maar tegenslag hoort ook bij het leven. Het komt eropaan dat je weet hoe je stevig blijft staan in zo’n storm; dat je kan vertrouwen op jezelf en anderen om je heen.”
Spreek je uit
Tijdens haar werk coacht Maryam zowel individuen als groepen. “Vooral die groepen bieden meerwaarde. Daar leren mensen ván en mét elkaar. Onze maatschappij is erg individualistisch. We zijn gewend om overal op social media te laten zien dat ons leven mooi, gezellig en leuk is. Als iets tegenzit, uiten we dat niet zo snel. Dat zie je ook terug in de werkomgeving.”
“Maar in de coachgroep mag je dit soort dingen delen. Je mag zeggen dat je iets lastig vindt en tegen zaken aanloopt. Als je daar zelf mee begint, zal je zien dat je collega’s ook tegen dezelfde problemen aanlopen. Dat is heel waardevol, want daardoor weet je dat je niet de enige bent en kan je makkelijker met elkaar naar oplossingen zoeken. Je leert dat anderen ook door die spreekwoordelijke storm zijn gekomen en dat het niet erg is om fouten te maken. Mijn advies voor jonge ambtenaren is dus ook: zoek elkaar op en spreek je uit. Samen kom je zoveel verder!”
