Earth Overshoot Day komt steeds vroeger. Dit jaar hadden we al in juli wereldwijd meer grondstoffen gebruikt dan de aarde kan leveren in een jaar. Als we zo doorgaan, hebben toekomstige generaties een groot probleem. Tijd voor actie dus! Met een passie voor milieu en duurzaamheid houdt Jaron Tichelaar (20) zich bezig met het afvalbeleid van gemeenten De Wolden en Hoogeveen. ‘We moeten mensen bewust maken van hoe zij afval beter kunnen scheiden; daar hebben we allemaal profijt van.’
Jaron is Beleidsmedewerker grondstoffen en afval bij Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen. Voor beide Drentse gemeenten houdt hij zich bezig met het afvalbeleid. ‘Met elkaar gebruiken we ontzettend veel grondstoffen, veel meer dan de aarde per jaar kan leveren. Als we zo doorgaan, is de aarde over een tijdje uitgeput. Maar daar kunnen we iets aan doen, door veel meer grondstoffen te hergebruiken. En dat kan wanneer we afval goed scheiden.’
In de praktijk zien we dat het scheiden van afval beter kan. ‘Veel mensen twijfelen vaak nog bij het scheiden van afval.’ Want waar gooi jij die lege chipszak in: in de grijze container, of de verpakkingen-bak? En wat doe je met die kapotte plastic emmer? Of dat oude plastic speelgoed wat je nu eindelijk eens van zolder wil opruimen?
Geen plasticbak, maar verpakkingenbak
‘Er is een misverstand ontstaan over de naam van de container waar plastic verpakkingen in horen. De ‘plasticbak of plasticcontainer’ heet de bak in de volksmond. Maar eigenlijk heet het de PMD-container, waar alle plastic en metalen verpakkingen en drankenkartons in mogen. Niet ieder stuk plastic mag in deze bak, zoals bijvoorbeeld het oude kinderspeelgoed. Het gaat hier echt alleen om consumentenverpakkingen. Het zou in de volksmond dus eerder een verpakkingencontainer moeten heten.’
‘Als je twijfelt, kun je het beste het afval in de grijze bak gooien’, zegt Jaron. ‘Zit er te veel verkeerd afval in de verpakkingenbak, dan kan een hele vracht worden afgekeurd voor recycling en gaat deze alsnog naar de verbrandingsoven. Goed afval scheiden voorkomt dat en daar hebben we met z’n allen een rol in te spelen.’
Goed scheiden levert niet alleen iets op voor het milieu. ‘Ook voor de portemonnee. Als gemeente krijgen wij een vergoeding als een vracht PMD schoon is en dus gerecycled kan worden. Daar tegenover betalen we juist als een vracht PMD wordt afgekeurd voor recycling. Hoe meer we met z’n allen ons best doen om goed te scheiden, hoe goedkoper het afvoeren van afval dus wordt en hoe lager de afvalstoffenheffing voor onze inwoners kan worden.’
Bewustwording als rol van de gemeente
‘Bij goede afvalscheiding is bewustwording van de consument erg belangrijk’, vertelt Jaron. Hij ziet daar een rol voor de gemeente weggelegd. ‘Sommige mensen gooien hun restafval in de verpakkingenbak omdat ze niet zo goed weten wat er wel en niet in de bak mag. Maar de naam zegt het al: verpakkingen, dus geen ander afval. Als gemeente kunnen we mensen helpen daar meer bewust van te worden.’
Rol van de producent
Jaron is er grote voorstander van om consumenten te helpen in het afvalscheidingsproces. ‘We kunnen hen beter laten zien in welke bak afval hoort. Producenten kunnen daar ook een rol in spelen, door bijvoorbeeld op de verpakkingen duidelijk te vermelden in welke container het afval moet. Als we aan de voorkant van het proces duidelijk zijn, helpt dat de consument.’
‘Ook bij het ontwerp van de verpakking kunnen producenten al nadenken over het scheiden en recyclen van verpakkingsmaterialen. Verpakkingen bestaan nu nog te vaak uit verschillende materialen wat zowel het scheiden als recyclen niet eenvoudiger maakt. Als we met elkaar het scheiden en recyclen kunnen vereenvoudigen en verduidelijken levert dat uiteindelijk minder hoge kosten voor afvalscheiding op.’
Textielproject
Een van de taken die Jaron oppakt in zijn werk is het project de Textiel Race. ‘We nemen kinderen daarbij mee in het verhaal achter kleding: waar komt kleding vandaan, wat is de impact van elke keer iets nieuws kopen, hoe kun je textiel recyclen en waarom is dat eigenlijk belangrijk? We geven gastlessen om het bewustzijn van afval te vergroten, maar er is ook een echte race. Scholen kunnen punten verdienen door textiel in te zamelen, te repareren en de media op te zoeken. De winnaar krijgt een schoolreis naar Nemo.’
‘Tijdens dit project heb ik veel contact met de externe projectleider. Ik zorg dat mensen op de juiste plek zijn en dat de juiste interne afdelingen betrokken zijn. Daarbij ga ik graag naar buiten, naar de mensen toe. En dat vind ik erg belangrijk in mijn werk. Je hoort vaak genoeg van mensen die niet bij de overheid werken dat ambtenaren alleen maar plannen van achter hun bureau bedenken. Maar als ambtenaar ben je ook een ambassadeur van de gemeente. Om je rol goed te pakken, moet je in contact komen en blijven met inwoners.’
Diftar-systeem
Het textielproject is niet het enige waar Jaron zich mee bezighoudt. Hij geeft ook de wethouders advies rondom de onderwerpen grondstoffen en afval, zodat deze goed voorbereid naar de raad gaan. ‘In de gemeente De Wolden hebben we een Diftar-systeem. Dat betekent dat mensen in deze gemeente betalen per keer dat ze hun grijze bak laten legen. Dat zorgt er onder andere voor dat mensen bewuster hun afval scheiden.’
‘Nadat we dit systeem in 2021 invoerden, kregen we van de Cliëntenraad Participatie Wet Sociale Werkvoorziening het advies om ook voldoende rekening te houden met de sociale minima en de kosten van een aantal legingen kwijt te schelden. Zodat zij er niet op achteruit gingen vergeleken met ons vorige systeem. In dit traject heb ik de voor- en nadelen bekeken en met de betrokken afdelingen gesproken. Daarna heb ik samen met een collega een advies geschreven en dat met de wethouder besproken. Uiteindelijk nam het college het besluit over. De sociale minima mogen nu zes keer per jaar hun container kosteloos aan de weg zetten.’
Met passie aan het werk
Jaron doet zijn werk met heel veel plezier. ‘Ik heb een enorme passie voor duurzaamheid en milieu. Hiervoor werkte ik bij Renewi, een afvalverwerker en recyclebedrijf waarvoor ik de sales deed. Toen 1,5 jaar geleden de vacature voor mijn huidige functie voorbijkwam, ging het meteen kriebelen in mijn buik. Ik kan hier niet alleen iets doen met de onderwerpen die ik heel leuk vind, maar als inwoner van Hoogeveen kan ik ook echt iets bijdragen voor de mensen in mijn eigen omgeving. Ik hoop dat ik mensen kan helpen bewust te worden dat niet alles in de verpakkingenbak mag en zij daardoor beter hun afval gaan scheiden. Daar hebben we tenslotte allemaal baat bij.’
Foto: RTV Drenthe
